Walaupun menghabiskan sebahagian besar hidupnya di England dan Scotland, Owen kembali ke kampung asalnya di Newtown pada akhir hayatnya. Dia meninggal dunia di Newtown pada 17 November 1858, dan dikebumikan di sana pada 21 November. Selain daripada pendapatan tahunan yang diperoleh daripada amanah yang ditubuhkan oleh anak-anaknya pada tahun 1844, Owen meninggal tanpa sebarang wang.[40]

Owen adalah seorang pembaharu, dermawan, pembina komuniti, dan spiritualis yang menghabiskan masa dewasanya untuk memperbaiki kehidupan orang lain. Sebagai pejuang kelas pekerja, beliau memperbaiki keadaan kerja pekerja kilang seperti yang berjaya dipamerkan di New Lanark, Scotland. Beliau menjadi pemimpin dasar kesatuan sekerja, meningkatkan kesamarataan sosial melalui eksperimen komuniti utopia; dan menyokong penggubalan undang-undang buruh kanak-kanak dan pendidikan percuma untuk kanak-kanak.[31]

Owen merupakan pembaharu sosial yang jauh mengungguli pemikiran zaman beliau. Beliau menawarkan visi untuk masyarakat komunal yang dapat dipertimbangkan dan dipohon orang lain seperti mana yang mereka kehendaki.[41] Dalam Revolution in the Mind and Practice of the Human Race (Revolusi Minda dan Amalan Manusia) (1849), Owen menjelaskan bahawa watak itu dibentuk oleh gabungan Alam atau Tuhan dan keadaan pengalaman individu.[42] Berpandukan hasil positif yang dicapai di New Lanark, Scotland, sepanjang 30 tahun berusaha dalam komuniti, Owen membuat kesimpulan bahawa "perwatakan seseorang itu dibentuk bukan oleh, tetapi bagi individu,"[43] dan alam semulajadi dan masyarakat adalah bertanggungjawab terhadap perwatakan dan kelakuan setiap orang.[44]

Perjuangan Owen demi perubahan sosial dan usaha golongan Owenites yang mendapat ilham daripada beliau, termasuk usaha anak-anaknya sendiri, membantu mewujudkan dan memupuk pembaharuan sosial yang berkekalan dalam bidang hak asasi wanita dan pekerja; penubuhan perpustakaan dan muzium awam percuma; penjagaan kanak-kanak dan sekolah awam, bersama; komunisme sebelum Marx; dan pembangunan koperasi dan gerakan kesatuan sekerja. New Harmony, Indiana, dan New Lanark, Scotland, dua buah bandar yang dikaitkan dengan Owen, masih kekal untuk memperingati usaha beliau.[16][45]

Khidmat masyarakat Owen diteruskan oleh empat orang anaknya, Robert Dale, William, David Dale, dan Richard Dale, dan anak perempuannya, Jane, yang mengikuti beliau ke Amerika untuk tinggal di New Harmony, Indiana.